Dyscalculie
Dyscalculie betekent letterlijk 'niet kunnen berekenen'. Het is net als bij dyslexie in feite een andere term voor ernstige en hardnekkige problemen bij het aanleren van bepaalde schoolse vaardigheden, die niet worden veroorzaakt door een gebrek aan intelligentie of te weinig onderwijs. Bij dyscalculie gaat het om ernstige en hardnekkige problemen met het leren en vlot/accuraat oproepen/toepassen van reken-wiskundekennis (feiten/afspraken).
Kenmerken van dyscalculie
Rekenproblemen worden pas echt duidelijk als
kinderen vanaf groep 3 formeel rekenonderwijs
krijgen. De problemen van kinderen met
rekenproblemen en dyscalculie kunnen erg van
elkaar verschillen en door deskundigen worden
dan ook diverse subtypen dyscalculie onderscheiden.
Hieronder wordt een aantal signalen bij kinderen
in de basisschoolleeftijd genoemd die kunnen
wijzen op dyscalculie. Daarbij geldt: hoe meer
signalen, hoe groter de kans op dyscalculie.
En: als intensieve extra instructie en oefening
van het specifieke rekenprobleem niet leidt
tot (voldoende) vooruitgang en er dus sprake
is van een hardnekkig probleem dan is de kans
groter dat sprake is van dyscalculie.
- veel moeite met het aanleren en vlot toepassen (automatiseren) van optellen en aftrekken tot 20, de tafels en telhandelingen. Kinderen met deze problemen blijven heel traag en vaak tellend rekenen en/of maken veel rekenfouten bij eenvoudige sommen
- veel fouten in het correct lezen en schrijven van getallen (bijv. 23 wordt 32)
- veel moeite met het inzicht in getalopbouw (wat is de waarde van 3 in het getal 235?)
- moeite met de volgorde van stappen bij ingewikkelde berekeningen (bijvoorbeeld bij grote vermenigvuldigingen of optel-/aftreksommen met tientaloverschrijding)
- veel moeite met opdrachten waarbij ruimtelijk inzicht een grote rol speelt
- het niet kunnen onthouden van rekenregels, symbolen (zoals % en < ) en formules en moeite blijven houden met de rekentaalbegrippen
- moeite met klokkijken
- niet goed schattend kunnen rekenen door moeite met het overzien van hoeveelheden
- de rekenresultaten zijn vaak onvoorspelbaar en leiden tot onzekerheid waardoor het kind faalangstig kan worden, rekenangst kan ontwikkelen en een hekel aan rekenen krijgt
(informatie www.balansdigitaal.nl)
ZAREKI-R-NL
Sinds juni 2013 is de Zareki-R-NL op de markt gebracht
in Nederland. Dit is een screeningsinstrument waarmee je het
risico dat een kind dyscalculie heeft, kunt onderzoeken.
De Zareki bestond al sinds 2001 in
Duitsland en is inmiddels herschreven en deels aangepast.
Bovendien zijn er Nederlandse data verzameld om percentielen
te kunnen construeren en is de betrouwbaarheid en
validiteit van het Nederlands instrument vastgesteld.
In maart 2012 is het protocol Dyscalculie: Diagnostiek voor gedragsdeskundigen verschenen
(van Luit, e.a., 2012). Hieruit blijkt de grote behoefte naar
genormeerde Nederlandstalige instrumenten voor de signalering en
diagnose van dyscalculie. De Zareki-R-NL voldoet in
deze behoefte door een screenend instrument te zijn,
waarmee signalerend onderzoek gedaan kan worden naar
vragen omtrent rekenproblemen en dyscalculie.
Het doel van de Zareki
Het doel van de Zareki is het screenen op het
risico dat een kind dyscalculie heeft en handvaten
vinden voor het vervolgtraject van het diagnostisch
onderzoek en aanpak.
Uit de totaalscore van de Zareki kan geconcludeerd
worden of het kind in de risicogroep voor dyscalculie valt en
welke vervolgonderzoeken ingezet zouden kunnen worden.
De diagnose kan niet gesteld worden.
Hiervoor moet een uitvoerig diagnostisch vervolgtraject ingezet worden.
Mocht u de diagnose gesteld willen hebben, dan verwijs ik u hiervoor door.
De afname
Bij sommige leerlingen zijn de vermoedens van dyscalculie aanwezig en is het zinvol om dit instrument af te nemen om hier meer zekerheid over te verzamelen. Ook om verdere handvaten voor de juiste rekenaanpak te vergaren is de Zareki een praktisch bruikbaar instrument. In deze gevallen neem ik in overleg met ouders de Zareki af. De afnametijd van de Zareki is ongeveer 1 uur.